Krążek Newtona to koło podzielone na sektory o barwach tęczy, wprawiony w szybki ruch obrotowy przybiera kolor biały lub do niego zbliżony. Jego wykorzystanie ilustruje zasadę działania wielu urządzeń, jak np. telewizorów kolorowych, monitorów komputerowych, wyświetlaczy smartfonów, rzutników obrazu, a także druku kolorowego, w których to przypadkach poszczególne barwy „składane" są z kilku barw podstawowych.
Budowa/Opis techniczny:
Zestaw ten składa się z dwóch zasadniczych części, do skręcenia przed pierwszym użyciem: umieszczonej na nóżkach podstawy o wymiarach 21 cm szerokości na 17 cm głębokości z wystającym uchwytem na tarczę, w którym to zamocowano silnik, regulator jego obrotów, włącznik i gniazda zasilające (całość o wysokości ok. 20 cm) oraz barwnej tarczy o średnicy ok. 20 cm. Po wyjęciu z opakowania należy odkręcić motylkową nakrętkę z osi silnika i zdjąć ją wraz z podkładką metalową i jedną z podkładek gumowych. Na pozostałą gumową podkładkę należy nałożyć tarczę, podkładkę gumową, podkładkę stalową i nakrętkę. Zgodnie z opisem przy gniazdach zasilających należy doprowadzić do nich napięcie 6 V napięcia stałego, np. z zasilacza (np. Z239, Z096 lub Z093) przy pomocy przewodów bananowych (np. Z136, Z137). Źródło napięcia ani przewody nie wchodzą w skład kompletu.
Działanie:
Po włączeniu urządzenia jego tarcza się szybko obraca a różne kolory są widziane przez ludzkie oko jako jeden wypadkowy kolor. Jest to konsekwencją „bezwładności" (ograniczonej czasowej zdolności rozdzielczej) siatkówki oka. Szybko następujące po sobie obrazy nie są widziane oddzielnie, ale postrzegane jako występujące jednocześnie. Takie „nałożenie się" na siebie obrazów o barwach tęczy daje wrażenie, że krążek jest biały. Jest to proces odwrotny do rozszczepienia światła w pryzmacie lub na siatce dyfrakcyjnej. W ten sposób Newton pokazał, że światło białe jest mieszaniną fal o różnej długości (światła o różnych barwach).
Nałożenie na siebie obrazów o różnych barwach daje obraz o barwie wypadkowej. Jeśli, na przykład, nałożymy obraz o barwie żółtej na obraz o barwie niebieskiej, otrzymamy obraz zielony. Praktycznie wszystkie kolory możemy uzyskać, mieszając światło o barwie czerwonej, zielonej i niebieskiej (z języka angielskiego RGB – Red, Green, Blue). Takie mieszanie/nakładanie obrazów może być realizowane w różny sposób. W coraz powszechniej stosowanych rzutnikach telewizyjnych wykonanych w technice DLP (Digital Light Processing), kolorowy obraz tworzony jest w sposób analogiczny jak „biała barwa" dla krążka Newtona. Wirująca przed źródłem światła tarcza z kolorowymi filtrami – czerwonym, zielonym i niebieskim – powoduje, że na ekran rzutowane są szybko następujące po sobie obrazy w tych trzech kolorach. Bezwładność oka powoduje, że odbierane są jako jeden, kolorowy obraz.
Inny sposób mieszania barw stosowany jest w monitorach ciekłokrystalicznych (LCD – Liquid Crystal Display), ciekłokrystalicznych rzutnikach telewizyjnych, wyświetlaczach ciekłokrystalicznych w telefonach komórkowych, kolorowym druku. Wykorzystujemy tu ograniczoną przestrzenną zdolność rozdzielczą oka. Punkty znajdujące się blisko siebie, oglądane z odpowiednio dużej odległości, odbieramy jako jeden punkt. Gdy będą to trzy punkty w barwach np. czerwonej, zielonej i niebieskiej, odbierzemy je jako jeden punkt o barwie wypadkowej, która zależy od natężenia tych trzech barw składowych. Jeśli przyglądniemy się z bliska ekranowi monitora ciekłokrystalicznego, zobaczymy, że obraz złożony jest z takich punktów lub linii.
W druku najczęściej używamy czterech barw: turkusowej, purpurowej, żółtej, czarnej (CMYK – Cyan, Magenta, Yellow, blacK).
