Uniwersalne papierki wskaźnikowe (nawinięte na szpulę, o szerokości 8 mm i długości 5 m) pozwalają oszacować wartość pH badanego roztworu w skali 0–14. Mogą być wykorzystane na wszystkich etapach kształcenia na lekcjach przyrody, chemii, biologii i fizyki.
Wykonaj doświadczenia razem z EduVis: Badanie odczynu substancji
Potrzebne materiały i przyrządy:
1. Papierki wskaźnikowe (Chemiczny zestaw nr 37)
2. Płytka do analizy kroplowej (Chemiczny zestaw nr 15)
3. Pęseta (Chemiczny zestaw nr 18)
Potrzebne odczynniki:
Należy zgromadzić możliwie szeroki zestaw substancji, których roztwory wodne wykazują odczyn od silnie kwaśnego do silnie zasadowego. Mogą to być przykładowo: kwas solny (5-10% r-r), kwas octowy (5-10%), woda destylowana, sól kuchenna, wodorowęglan sodu, wodorotlenek sodu. Część odczynników można zastąpić łatwymi do zdobycia substancjami: kwas octowy – ocet spożywczy; wodorowęglan sodu - soda oczyszczona; wodorotlenek sodu - główny składnik preparatu do udrażniania rur.
Wykonanie doświadczenia:
Kilka kropli każdego odczynnika należy umieścić w zagłębieniu płytki ceramicznej (w przypadku substancji stałych sporządzić ok 5% roztwory wodne). Należy zachować ostrożność przy pracy z substancjami żrącymi. Do testów należy przygotować paski wskaźnikowe w odcinkach o długości ok 1 cm i posługując się pęsetą zanurzać końce pasków do kolejnych roztworów, obserwując zmiany barwy i porównując je ze skalą barw na opakowaniu. Z uwagi na prostotę doświadczenia i jego wartość merytoryczną wskazane jest, aby uczniowie wykonali je samodzielnie.
Przy okazji tego doświadczenia można polecić uczniom wyjaśnienie przyczyny obserwowanych odczynów substancji za pomocą odpowiednich równań reakcji, ograniczając się do zagadnień, które są już uczniom znane (a więc np. z wyłączeniem NaHCO3 – hydroliza, czy też CH3COOH – kwasy karboksylowe, jeśli te zagadnienia nie były omawiane).
Jeśli dysponuje się destylarką, warto jest porównać odczyn wody świeżo destylowanej z wodą kilkudniową. Lekko kwaśny odczyn wody kilkudniowej spowodowany jest pochłanianiem dwutlenku węgla z powietrza, który zakwasza wodę. Przed zbadaniem odczynu wody destylowanej można zapytać uczniów, jakiego wyniku się spodziewają, a następnie wyjaśnić ewentualną rozbieżność.
W doświadczeniu tym można oczywiście zbadać znacznie więcej różnych substancji, wykorzystując także propozycje uczniów. Można zbadać substancje, które dadzą wynik zaskakujący – np. papierek wskaźnikowy wrzucony do stężonego kwasu siarkowego zrobi się czarny (usunięcie wody konstytucynej z celulozy powoduje jej zwęglenie).
Jeśli dysponuje się innymi wskaźnikami (oranż metylowy, fenoloftaleina), można przy ich użyciu zbadać te same substancje.
Wykorzystanie zgodnie z podstawą programową:
III etap edukacyjny, punkt 6., podpunkty 6), 7), 8)
IV etap edukacyjny, zakres rozszerzony, punkt 5., podpunkty 8), 9)
Wygląd produktu na zdjęciu może odbiegać od wyglądu produktu w rzeczywistości.
